تاسیسات مسکونی و صنعتی

تاسیسات مکانیکی:

• سیستم های سرمایشی و گرمایشی:

سیستم های سرمایشی و گرمایشی برای حفظ دمای داخلی راحت در محیط های مسکونی، تجاری و صنعتی ضروری هستند. امروزه انواع مختلفی از سیستم های سرمایشی و گرمایشی در بازار موجود است که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. هنگام انتخاب سیستم سرمایش یا گرمایش، مهم است که عواملی مانند هزینه، بهره وری انرژی، سهولت نصب و نیازهای خاص ساختمان را در نظر بگیرید. با وجود سیستم مناسب، صاحبان خانه و مشاغل می توانند از دمای محیط داخلی راحت در طول سال لذت ببرند و در عین حال هزینه های انرژی را تحت کنترل داشته باشند.

دسته بندی انواع سیستم های گرمایشی و سرمایشی ساختمان از لحاظ کاربرد:

• سیستم های گرمایشی و سرمایشی غیر صنعتی:

هدف از کاربرد آنها ایجاد شرایط محیطی مناسب برای افزایش سطح تمرکز ، آسایش ، افزایش کارایی افراد موجود در ساختمان و ایجاد محیطی بهداشتی است. سیستم های تهویه مطبوع مسکونی ، اداری ، فروشگاهی ، رستوران ، تئاتر ، بیمارستان ، مدرسه و مسجد و غیره جزو این دسته اند.

• سیستم های گرمایشی و سرمایشی صنعتی:

هدف از کاربرد این سیستم ها در درجه اول کنترل شرایط محیطی مناسب برای کارهای پژوهشی و فرآیندهای تولید صنعتی است. برای مثال تلرانس ساخت در صنایع الکترونیکی ، هوا فضا ، کامپیوتر و غیره به گونه ای است که کنترل دقیق دما و رطوبت را ایجاب می کند. استفاده از سیستم تهویه در کارخانه های نساجی ، کاغذ سازی ، تولید شیرینی ، واحدهای صنعتی چاپ و عکاسی و غیره ضروری است. در درجه دوم ایجاد محیطی برای آسایش افراد و افزایش سطح تمرکز آنها در کار است. در درجه سوم نیز جلوگیری از ورود هوای آلوده از بیرون به داخل ساختمان یا سوله صنعتی و نیز جلوگیری از انتشار آلاینده ها به بیرون است.

دسته بندی سیستم های گرمایشی و سرمایشی ساختمان بر حسب استفاده در فصل های سال:

• سیستم های تهویه مطبوع زمستانی:

مانند بویلر موتورخانه و پکیج به عنوان ایجاد کننده آبگرم ، دستگاه های یونیت هیتر ، رادیاتور ، سیستم گرمایش از کف ، فن کویل ، هواساز و … به عنوان تبادل کننده حرارتی بین آبگرم و هوای درون ساختمان

• سیستم های تهویه مطبوع تابستانی:

مانند انواع چیلر و مینی چیلر جهت ایجاد آب سرد و ارسال آن به واحدهای درون ساختمان مانند فن کویل و هواساز از طریق لوله کشی

• سیستم های تهویه مطبوع چهار فصل:

این سیستم ها به صورت ترکیبی از تابستانی و زمستانی هستند. مانند سیستم تهویه مطبوع مرکزی گازسوز GHP ، سیستم تهویه مطبوع الکتریکی VRF ، داکت اسپلیت ، دستگاه زنت ، اکونوپک ، پکیج یونیت ، ایرواشر به همراه دستگاه های توزیع کننده هوای گرم و سرد مانند هواساز و فن کویل

دسته بندی سیستم های گرمایشی و سرمایشی ساختمان از لحاظ آرایش تجهیزات:

• سیستم های تهویه مطبوع مرکزی:

منظور از مرکزی این است که تجهیزات مولد گرما و سرما در مکانی بیرون از فضای تهویه شونده (مانند موتورخانه یا بر روی بام) نصب می شوند.

دیگ آب گرم ، دیگ بخار ، کوره هوای گرم و …

انواع چیلر و مینی چیلر هوا خنک ، آب خنک و جذبی

روفتاپ پکیج (پکیج یونیت) ، زنت و ایرواشر

• سیستم های تک واحدی یا بسته ای:

منظور از واحدی یا بسته ای این است که سیستم در کارخانه به شکل مجموعه ای کامل ساخته شده و آماده نصب است.

پکیج گازسوز دیواری

اسپلیت (کولر گازی) و …

• سیستم های ترکیبی:

در این سیستم ها ویژگی ها و مزایای مرکزی و تک واحدی با هم ادغام می شوند.

سیستم تهویه مطبوع مرکزی گازسوز GHP

سیستم تهویه مطبوع الکتریکی VRF

داکت اسپلیت و …

مواردی که در بالا ذکر شد در واقع مهمترین مولدهای گرمایش و سرمایش هستند. در کنار این مولدها ، تجهیزاتی نیز باید نصب شوند که وظیفه آنها تبادل حرارتی بین آب سرد ، آبگرم یا مبرد با هوای داخل ساختمان و تنظیم دما ، کنترل رطوبت ، توزیع هوا با سرعت و جهت مناسب و … است که مهمترین آنها عبارتند از :

هواساز

فن کویل

یونیت هیتر صنعتی

• تأسیسات موتورخانه:

یکی از مهم‌ترین مواردی که در همین ابتدای امر باید در مورد آن صحبت کنیم، شناخت ماهیت کلی موتورخانه یا شوفاژخانه و پاسخ به این پرسش است که موتورخانه چیست. تعاریف مختلفی برای شوفاژخانه بیان شده‌‌اند که هر کدام به بعد خاصی از این سیستم اشاره کرده‌اند. به طور کلی، شوفاژخانه را می‌توان محیط خاصی دانست که در آن تأسیسات مختلف مربوط به کنترل دمای ساختمان قرار می‌گیرند. این تأسیسات می‌توانند شامل موارد گوناگونی از جمله تأسیسات سرمایشی و تأسیسات گرمایشی باشند. تنها با تخصیص یک فضای خاص به بخش شوفاژخانه می‌توان موارد مذکور را بدون هیچ مشکل خاصی در کنار هم قرار داد و از مزایای هر کدام استفاده کرد. شوفاژخانه‌ها می‌توانند ابعاد مختلفی اعم از ابعاد بسیار کوچک تا ابعاد بسیار عظیم و غول آسا داشته باشند. این در حالی است که کاربرد کلی این سیستم‌ها یکسان است. تأسیسات موتورخانه به شکل دائمی در این محیط‌ها نصب می‌شوند. اگرچه می‌توان این تأسیسات را در بازه‌های زمانی مختلف تعویض کرد، اما تأسیسات اصلی معمولاً برای سال‌های بسیار طولانی همواره مورد استفاده قرار می‌گیرند. کلیه امور مربوط به تعمیر تأسیسات سرمایشی، گرمایشی و … نیز در همین بخش از ساختمان صورت می‌گیرند. امروزه از گاز به عنوان سوخت اصلی در شوفاژخانه‌های مختلف استفاده می‌شود. استفاده از این سیستم از نظر تعداد واحد‌های ساختمان محدودیت خاصی ندارد و مي‌توان از شوفاژخانه‌ها در محیط‌های گوناگون استفاده کرد. موتورخانه مانند هر تأسیسات خاص دیگری دارای مزایا و معایب خاص خود است و شناخت این مزایا و معایب برای همه افراد ضروری به نظر می‌رسد. محل قرارگیری موتورخانه باید دارای ویژگی‌های مختلفی باشد تا بتوان از آن به عنوان یک گزینه مناسب یاد کرد. به عنوان مثال، یک ویژگی مهم برای شوفاژخانه‌ها، امکان تهویه هوا به شکل مناسب است. تهویه باید به صورتی انجام شود که هوادهی به بخش‌های مختلف شوفاژخانه امکان‌پذیر باشد. شوفاژخانه باید از نظر دسترسی نیز در محل صحیحی قرار گرفته باشد. عدم توجه به چنین نکته مهمی در زمان تعیین محل شوفاژخانه می‌تواند موجب مشکلات بسیار زیادی در زمینه تعمیر و نگهداری قطعات مربوط به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی شود. از این رو، عموماً بهترین مکان جهت نصب موتور خانه‌ها زیرزمین محل مورد نظر به شمار می‌آيد.

• تجهیزات اصلی موتورخانه :

تجهیزات اصلی که در داخل موتورخانه قرار می گیرند، شامل موارد زیر هستند :

• دیگ یا بویلر موتورخانه:

اولین بخش مهم موتور خانه که باید در مورد آن صحبت کنیم، دیگ یا بویلر است. همان ‌طور که از نام این قطعه می‌توان حدس زد، هدف اصلی از به‌کارگیری آن گرم کردن آب محسوب می‌شود. آب مورد استفاده در شوفاژخانه دقیقاً در همین قسمت جمع می‌شود و سپس با استفاده از مشعل حرارت می‌بیند. حرارت به مرور زمان منجر به گرم شدن کلی آب موجود در دیگ یا بویلر می‌شود. نکته اصلی در مورد دیگ یا بویلر مورد استفاده در شوفاژخانه‌ها، ظرفیت آن‌ها است. ظرفیت دیگ رابطه مستقیمی با ابعاد کلی ساختمان و همچنین توان مورد انتظار ساکنین دارد. به عنوان مثال، در ساختمان‌های بلند مرتبه معمولاً از چندین بویلر بسیار بزرگ استفاده می‌شود که توسط یک زنجیره به هم پیوسته با هم ارتباط دارند. بویلرهای یک موتورخانه با استفاده از فلزات مختلفی همچون استیل ضد زنگ و ورق گالوانیزه تولید می‌شوند تا بتوانند مقاومت بسیار بالایی را از خود نشان دهند و حتی با گذشت زمان نیز از نظر کارکرد دچار مشکل خاصی نشوند. آبی که در کلیه شوفاژها قرار دارد، به کمک دیگ یا بویلر حرارت دیده است. با توجه به این مورد می‌توان به اهمیت کلی بویلر در زمینه گرم کردن محیط‌های گوناگون در فصول سرد پی برد. در دیگ بخار می‌توان پره‌های گوناگونی را مشاهده کرد که با کمک یک بخش خاص با نام پره جمع کن در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. هرچه ابعاد دیگ شوفاژخانه بزرگ‌تر باشد، تعداد پره‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.

• منبع کویل دار موتورخانه:

تجهیزات موتورخانه دارای عملکردهای گوناگونی هستند. یکی دیگر از این تجهیزات بسیار مهم، منبع کویل دار نام دارد. آبی که توسط دیگ یا بویلر به طور کامل حرارت می‌بیند و گرم می‌شود، به این منبع انتقال پیدا می‌کند. منبع کویل‌دار را می‌توان بخشی دانست که آب گرم پس از قرار گرفتن در آن به لوله‌های مسی انتقال می‌یابد. لوله‌های مسی به شکلی خاص در اطراف منبع جای می‌گیرند. در انتخاب منبع کویل دار باید نهایت دقت صورت بگیرد؛ زیرا این منبع نقش مهمی را در انتقال آب گرم به درون هر یک از واحد‌های ساختمانی ایفا می‌کند. در واقع باید بیان کرد که آب موجود در این منبع موتورخانه به شکل ویژه‌ای برای شستشو توسط ساکنین مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس این منبع معمولاً از ورق گالوانیزه است تا بتوان از بابت عمر مفید آن اطمینان خاطر کاملی به دست آورد.

• منبع دوجداره موتورخانه:

منبع دوجداره یکی دیگر از تاسیسات موتورخانه محسوب می‌شود که دارای کارکردهای مختص به خود است. ساختار این منبع به دلیل وجود دو استوانه تو در تو به عنوان یک ساختار دوجداره شناخته می‌شود. در این قطعه، آب مربوط به دیگ یا بویلر به بخش استوانه‌ای بیرونی انتقال پیدا می‌کند. پس از این امر، حرارت آب استوانه‌ای بیرونی موجب گرم شدن آب موجود در استوانه درونی می‌شود. می‌توان منبع مذکور را به عنوان یک مبدل حرارتی دو لوله‌ای نیز در نظر گرفت. این منبع‌ها در اندازه‌ها و ظرفیت‌های گوناگونی قابل خریداری هستند و به سادگی می‌توانند نیازهای افراد را برای انتقال آب گرم برطرف کنند. از جمله پرکاربردترین منبع‌های دوجداره می‌توان به منبع‌ها سیصد لیتری و منبع‌های هزار لیتری اشاره کرد. این منبع‌ها نیز همانند منبع کویل‌دار با استفاده از ورق گالوانیزه تولید می‌شوند.

• پمپ موتورخانه:

موتورخانه تاسیسات مختلفی دارد که همه به طور هماهنگ با یکدیگر به فعالیت خود ادامه می‌دهند. پمپ در کنار دیگ یا بویلر بخشی اساسی در موتورخانه محسوب می‌شود که وظیفه دارد تا آب را به بهترین شکل ممکن به بخش‌های گوناگون انتقال دهد و با نیروی الکتریسیته کار می‌‌کنند. پمپ‌های مخصوص شوفاژخانه هم در زمینه انتقال آب گرم و هم در رابطه با انتقال آب سرد اهمیت فراوانی دارند و باید به نقش آن‌ها توجه شود. این امر که باید تعداد پمپ‌‌ها چقدر باشد و توان هر کدام از پمپ‌های مورد نظر به چه میزان تنظیم شود، امری است که در همان مراحل اولیه طراحی شوفاژخانه مورد بحث قرار می‌‌گیرد. انتخاب پمپ‌های نامناسب می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بسیار زیادی برای دیگ یا بویلر و همچنین سایر قطعات شوفاژخانه شود. به همین دلیل، عموماً در زمان انتخاب پمپ باید به سراغ تهیه برترین محصولات موجود در بازار رفت. تنظیم فشار پمپ نیز امر مهمی شناخته می‌شود. چنانچه فشار کمتر از حد مورد نظر باشد، روند سرمایش یا گرمایش محیط به خوبی انجام نمی‌شود. از سوی دیگر، فشار بیش از حد منجر به ترک خوردن لوله‌ها و از بین رفتن کلیه عایق‌ها خواهد شد. برای تنظیم فشار پمپ یا تعمیر پمپ موتورخانه با تیم توانار تماس بگیرید.

• مشعل موتورخانه:

برای گرم کردن دیگ موتورخانه ساختمان به ابزار خاصی با نام مشعل نیاز داریم. مشعل این امکان را به ما می‌دهد تا با استفاده از سوخت نسبت به گرم کردن بویلر اقدام کنیم و بتوانیم در مدت کوتاهی آ‌ب موجود در آن را به حرارت دلخواه خود برسانیم. مشعل‌های امروزی موتورخانه‌ها را می‌توان یک نوع مشعل اتوماتیک دانست. در این مشعل‌ها، پس از این که حرارت مربوط به دیگ یا بویلر به حد مورد نظر رسید، مشعل به شکل خودکار خاموش می‌شود. این امر از اتلاف سوخت و به هم خوردن میزان تعادل حرارتی جلوگیری می‌کند که خود یک مزیت بی‌نظیر به شمار می‌آید. این امر در زمان کاهش میزان دما نیز صادق است. در واقع، اگر میزان دمای آب موجود در بویلر از حد خاصی کمتر شود، مشعل به شکل خودکار آغاز به کار می‌کند و حرارت مورد نیاز را در اختیار دیگ قرار می‌دهد. تعداد مشعل‌های موجود در شوفاژخانه معمولاً با تعداد دیگ‌ها رابطه مستقیمی دارند. خراب شدن مشعل می‌تواند کل روند گرم کردن دیگ و در نتیجه، عملکرد گرمایشی شوفاژخانه را متوقف کند. مشعل‌ها عموماً به سادگی خراب نمی‌شوند و نیازی نیست که در این زمینه نگرانی خاصی داشته باشید، البته در هر صورت نباید مواردی همچون بازدید‌های دوره‌ای، سرویس و رسیدگی و تعمیر مشعل موتورخانه را فراموش کنید.

• چیلر تراکمی:

موتورخانه خانگی شامل بخش‌های خاصی است که تنها در زمینه سرمایش محیط کاربرد دارند. یکی از این موارد را می‌توان چیلر تراکمی دانست. چیلرها به طور ویژه در حوزه سرمایش مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصولات با کم کردن میزان دمای آب و انتقال آن به کمک برخی پمپ‌های ویژه منجر به خنک‌سازی محیط کلی ساختمان می‌‌شوند. چیلرها به طور مستقیم به فن کویل‌های موجود در ساختمان متصل هستند. ذکر این نکته ضروری است که همه موتورخانه‌ها دارای چیلر نیستند. در واقع، وقتی صحبت از چنین تأسیسات خاصی می‌شود، نباید تصور کرد که همه کاربران از آن‌ها استفاده می‎کنند. به عنوان مثال، در برخی از مناطق آب و هوایی، دمای هوا در فصول گرم سال چندان بالا نمی‌روند و به همین دلیل، نیازی به استفاده از چیلرهای تراکمی وجود ندارد. تعمیر چیلر نیز یکی از اصلی ترین خدمات ما به شمار می رود.

• لوله‌های انتقال دهنده موتورخانه:

موتورخانه شوفاژ های موجود در منازل ما را فعال می‌کند، اما این فعال‌سازی نیازمند لوله کشی موتورخانه و برخی لوله خاص است که به آن‌ها لوله‌های انتقال‌دهنده نیز گفته می‌شود. این لوله‌ها دو کاربرد اساسی دارند. اولین کاربرد آن‌ها مربوط به انتقال آب گرم از بویلر به درون شوفاژها است. کاربرد دوم آن‌ها نیز انتقال آبی است که دمای آن به وسیله چیلرها کاهش می‌یابد. لوله‌های انتقال‌دهنده می‌توانند از جنس‌های مختلفی ساخته شوند و محدودیت ویژه‌ای را نمی‌‌توان در این زمین برای آن‌ها متصور شد. به عنوان مثال، لوله‌های فولادی سیاه در سال‌های اخیر به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما لوله‌های مسی نیز همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند.

• کلکتور موتورخانه:

موتورخانه ساختمان مسکونی شامل بخشی به نام کلکتور است. کلکتور یک نوع لوله استوانه‌ای به شمار می‌آید که به کمک آن می‌توان مایعات گوناگون را به بخش‌های مختلف شوفاژخانه انتقال داد. بدون وجود کلکتور نمی‌توان مایعات مختلف را به شکل مناسب در بخش‌های مختلف شوفاژخانه تقسیم‌بندی کرد. این قطعه از جمله ابزارهایی به شمار می‌آید که می‌توان آن را با فلزات گوناگونی تولید کرد. امروزه ساخت کلکتور موتورخانه عموماً با استفاده از آهن, برنج یا ورق‌های گالوانیزه است.

• سختی گیر آب موتورخانه:

موتور خانه ساختمان شما به طور قطع دارای بخشی به نام سختی گیر آب است. با توجه به نام آن به راحتی می‌توان کارکرد اصلی این بخش را حدس زد. در واقع، از سختی گیر برای کمتر کردن کلیه املاح موجود در آب استفاده می‌شود. همان ‌طور که می‌دانید، آب شهری در هر صورت شامل املاح بسیار زیادی است که تجمع آن‌ها در لوله‌ها می‌توانند به مرور زمان موجب ایجاد رسوب شود. با استفاده از یک سختی گیر آب می‌توان میزان این املاح را به شکل قابل توجهی کاهش داد.

• شیرآلات موتورخانه:

نمی‌توان از مهم‌ترین بخش‌های یک موتورخانه یاد کرد، اما نامی از شیرآلات نبرد. بدون وجود شیرآلات قطعاً نمی‌توان نسبت به کنترل بخش‌های مختلف شوفاژخانه اقدام کرد. انتخاب شیرآلات مناسب باید به شکل ویژه صورت بگیرد؛ زیرا امروزه انبوهی از محصولات بی‌کیفیت در بازار به فروش می‌رسند.

• موتورخانه هوشمند

یکی از جدید ترین مدل‌های شوفاژخانه، نوع هوشمند (Smart) است. همان‌ طور که احتمالاً تاکنون حدس زده‌اید، اصلی‌ترین ویژگی مربوط به این نوع شوفاژخانه را می‌توان هوشمندی کلی آن در زمینه اجرای مواردی همچون کنترل کلی دما با توجه به شرایط مورد نظر کاربران به شکل خودکار دانست. شوفاژخانه‌های هوشمند در سال‌های اخیر به محبوبیت بسیار بالایی رسیده‌اند و به همین دلیل، اکثر افراد به دنبال استفاده از آن‌ها در منازل مسکونی یا ادارات مختلف هستند. این نوع شوفاژخانه‌ها از نظر تأسیسات درونی تفاوت چندانی با شوفاژخانه‌های قدیمی ندارند و تنها بخش مربوط به کنترل دمای آن‌ها به شکلی هوشمند طراحی شده است.

شوفاژخانه‌های هوشمند دارای مزایای مختلفی هستند. از جمله این مزایا می‌توانیم به مواردی همچون صرفه‌‌جویی در مصرف انرژی و همچنین امکان عیب‌یابی به شکل هوشمند اشاره کنیم. در واقع، این دو مزیت عالی به ما نشان می‌دهد که چنین شوفاژخانه‌هایی آینده روشنی دارند و می‌توان به کاربردی بودن آن‌ها اعتماد کرد.

جالب است بدانید که امکان کنترل موتورخانه‌های هوشمند به شکل کنترل از راه دور نیز وجود دارد. به عنوان مثال، شما می‌توانید حتی پیش از رسیدن به خانه نیز دستورات کنترلی خود را روی شوفاژخانه اعمال کنید تا دمای منزل در زمان حضور شما طبق نظرتان تنظیم شود. چنین ویژگی خاصی نسبت به شوفاژخانه‌های قدیمی واقعاً یک مزیت عالی محسوب می‌شود که نمی‌توان از آن چشم پوشید. در این بین، نباید این نکته را فراموش کرد که هزینه نصب این شوفاژخانه‌ها بیشتر است و دلیل این امر نیز به قطعات کنترلی پیشرفته موجود در آن‌ها بر می‌گردد.

منبع : tavanar.com

• تاسیسات بهداشتی ساختمان :

سیستم‌هایی نظیر شبکه لوله توزیع آب سرد و گرم مصرفی، لوازم بهداشتی، لوله کشی جمع آوری و دفع فاضلاب و آب باران، لوله کشی هواکش شبکه فاضلاب و همه متعلقات مربوط به این سیستم‌ها در داخل یک ساختمان یا ملک، با عنوان تاسیسات بهداشتی ساختمان (Plumbing System) شناخته می‌شوند. این تاسیسات را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ای از سیستم‌های پایپینگ در نظر گرفت. وظیفه اصلی تاسیسات بهداشتی ساختمان فراهم کردن امکانات رفاهی و بهداشتی است. بسیاری از فعالیت‌های داخل یک ساختمان نظیر شستشوی خودرو یا مسواک زدن، با کمک این تاسیسات انجام می‌شوند.

سیستم لوله کشی توزیع آب برای حمام، دستشویی و توالت، یکی از تاسیسات بهداشتی ساختمان است.

• انواع تاسیسات بهداشتی ساختمان:

تاسیسات بهداشتی ساختمان با عنوان تاسیسات آب و فاضلاب نیز شناخته می‌شوند. این تاسیسات وظیفه تامین آب مصرفی و دفع فاضلاب را بر عهده دارند. به طور کلی، سیستم‌های تاسیسات بهداشتی ساختمان را می‌توان به چهار بخش لوله کشی توزیع آب مصرفی، لوله کشی فاضلاب، لوله کشی هواکش فاضلاب و لوله کشی آب باران تقسیم‌بندی کرد. در این بخش، ویژگی‌های هر یک از این سیستم‌ها را به طور خلاصه معرفی می‌کنیم.

• سیستم تامین آب مصرفی:

تامین و توزیع آب برای مصارفی نظیر آشامیدن و شستشو را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین کاربرد تاسیسات بهداشتی ساختمان در نظر گرفت. آب آشامیدنی نیز مانند دیگر خدمات شهری از طریق سیستم‌های لوله کشی درون خیابان به درون ساختمان انتقال داده می‌شود. فشار آب درون سیستم لوله کشی شهری حدود ۲.۵ تا ۵ بار است. درون هر ساختمان، یک کنتور آب با شیر قطع و وصل جریان یا اصطلاحا شات آف ولو (Shut Off Valve) وجود دارد که ضمن کنترل میزان مصرف، امکان قطع آب را فراهم می‌کند. البته در محل انشعاب لوله از سیستم اصلی به درون خیابان یا کوچه نیز یک شیر قطع و وصل اضطراری تعبیه شده است. لوله کشی تامین آب مصرفی به دو سیستم آب سرد و آب گرم تقسیم می‌شود.

• سیستم آب گرم ساختمان:

به منظور تامین آب گرم مورد نیاز ساختمان، آب آشامیدنی از درون یک آبگرمن برقی یا گازی عبور می‌کند و به کمک فشار به نقاط مختلف ساختمان منتقل می‌شود. لوله‌های مورد استفاده در سیستم‌های گرمایشی تاسیسات بهداشتی ساختمان از جنس سی پی وی سی (CPVC)، مس یا پکس (PEX) هستند. لوله پکس از قابلیت اطمینان و سرعت اجرای بالاتری بهره می‌برد.

• سیستم تخلیه آب و فاضلاب:

پس از به کارگیری آب برای مصارف مختلف، باید پساب حاصل از آن را به بیرون از ساختمان منتقل کرد. در اغلب ساختمان‌های مسکونی، لوله‌های ای بی سی (ABC)، پی وی سی (PVC) و چدنی (CI) برای تخلیه فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها به تمام لوازم بهداشتی موجود در ساختمان نظیر دستشویی، حمام، سینک و غیره متصل می‌شوند. هنگام استفاده از لوازم بهداشتی و شستشو، آب مصرفی درون لوله‌ها جریان می‌یابد. نحوه لوله کشی سیستم‌های فاضلاب به گونه‌ای است که باعث انتقال آب مصرف شده تحت نیروی ثقلی به سیستم اصلی زهکشی زیر خیابان می‌شود. احتمال گیر کردن مواد درون لوله‌های تخلیه فاضلاب زیاد است. به همین دلیل، معمولا در مسیر آن‌ها مجرایی برای تخلیه و تمیزکاری قرار داده می‌شود. این مجراها، دسترسی به درون لوله را ساده‌تر می‌کنند.

• سیستم هواکش فاضلاب چیست:

به منظور اطمینان از عملکرد مناسب تاسیسات بهداشتی ساختمان و متعلقات آن، سیستم تخلیه فاضلاب ساختمان باید به خوبی تهویه شود. به عنوان مثال، هنگام استفاده از فلاش تانک دستشویی برای خروج فاضلاب، پساب به سمت بیرون حرکت می‌کند. این حرکت باعث ایجاد فشار منفی در پشت پساب می‌شود. سیستم تهویه فاضلاب، با تنظیم فشار درون شبکه لوله کشی، از گیر کردن پساب درون لوله‌ها و بازگشت گاز سمی ناشی از آن به درون ساختمان جلوگیری می‌کند.یکی دیگر از کاربردهای این سیستم، کاهش احتمال انفجار ناشی از جمع شدن گازها درون شبکه فاضلاب شهری است. لوله‌های تهویه فاضلاب معمولا به پشت بام متصل می‌شوند. از این‌رو، مجرای اتصال آن‌ها باید در محلی مناسب و بدون مانع اجرا شود. به عنوان مثال، در صورت لانه کردن پرندگان بر روی این مجرا، احتمال بسته شدن جریان گردش هوا و اختلال در سیستم تهویه فاضلاب وجود خواهد داشت.

• اجزای تاسیسات بهداشتی ساختمان:

اجزای تاسیسات بهداشتی ساختمان شامل وسایلی نظیر لوله، فیتینگ (وصاله)، ولو (شیر)، آویز (نگهدارنده) و لوازم بهداشتی هستند. در ادامه به معرفی عملکرد و انواع این وسایل می‌پردازیم.

به تجهیزات و وسایلی که آب را از طریق شبکه لوله کشی ساختمان دریافت کرده، آن را برای مصرف در اختیار افراد قرار داده و امکان تخلیه پساب به شبکه فاضلاب را فراهم می‌کنند، لوازم بهداشتی می‌گویند. به عنوان مثال، شیرآلات و سینک ظرفشویی در آشپزخانه، از انواع لوازم بهداشتی ساختمان هستند. به مجموعه‌ای از لوازم بهداشتی مورد استفاده در یک اتاق، یک گروه بهداشتی گفته می‌شود. لوازم بهداشتی به طور دائمی یا موقت در ساختمان یا ملک مورد استفاده قرار می‌گیرند. آب مصرفی در این لوازم (پساب خروجی)، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، وارد سیستم تخلیه فاضلاب می‌شود. ظروف، مخازن و دستگاه‌های مورد استفاده در تاسیسات گرمایی، هواکش و تهویه مطبوع، لوازم بهداشتی نیستند.

• نقش لوله در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

لوله به عنوان بدنه اصلی سیستم‌های پایپینگ، وظیفه هدایت سیال درون شبکه لوله کشی را بر عهده دارد. آب و فاضلاب، سیالات عبوری از لوله‌های مورد استفاده در تاسیسات بهداشتی ساختمان هستند. لوله‌ها با مقطع دایره‌ای و طول مستقیم ساخته می‌شوند.

• جنس لوله های تاسیسات بهداشتی ساختمان:

جنس لوله‌های مورد استفاده در تاسیسات بهداشتی ساختمان به سیستم اجرای لوله کشی (آب‌رسانی، توزیع آب گرم، تخلیه فاضلاب، هواکش و دفع آب باران) بستگی دارد. بر این اساس، لوله‌های تاسیسات بهداشتی ساختمان معمولا از فولاد درزدار (سیاه)، فولاد گالوانیزه (سفید)، فولاد بدون درز (مانسمان)، پلمیر و مواد دیگری نظیر چدن، بتن، آزبست (ایرانیت) یا مس ساخته می‌شوند. کاربری هر یک از لوله‌ها عبارت است از:

لوله فولادی درزدار: تاسیسات حرارت مرکزی و تهویه مطبوع (رفت و برگشت آب یا رفت و برگشت گازوئیل)
لوله فولادی گالوانیزه: سیستم آب سرد و گرم بهداشتی
لوله فولادی بدون درز: لوله کشی گاز و سیالات پرفشار
لوله پلیمری: جایگزینی فولاد در موارد بالا
لوله چدنی: تاسیسات فاضلاب و خطوط انتقال آب شهری
لوله سیمانی: دودکش و فاضلاب
لوله آزبستی: فاضلاب آغشته به مواد شیمیایی
لوله مسی: سیستم‌های سردکننده و کویل‌های حرارتی
در مجموع، استفاده از لوله‌های پکس، پی وی سی، مسی، ای بی اس، گالوانیزه و چدنی از رواج بیشتری برخوردار هستند.

• فشار و جریان لوازم بهداشتی:

در وضعیت بدون جریان (بسته بودن شیر)، فشار شبکه لوله کشی توزیع آب مصرفی در پشت شیرهای تاسیسات بهداشتی ساختمان نباید بیشتر از ۴ بار (۴۰ متر ستون آب) باشد.

• فیتینگ در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

مسیر اغلب سیستم‌های لوله کشی ساختمان، مستقیم نبوده و استفاده از لوله‌ها برای اجرای این سیستم‌ها کافی نیست. به منظور تغییر مسیر لوله‌ها یا گرفتن انشعاب از آن‌ها در شبکه‌های لوله کشی تاسیسات بهداشتی ساختمان، از اتصالاتی به نام وصاله یا «فیتینگ» (Fitting) استفاده می‌شود. فیتینگ‌های تاسیسات بهداشتی ساختمان معمولا از جنس چدن چکش خوار، فولاد یا فولاد گالوانیزه هستند. از متداول‌ترین انواع وصاله می‌توان به بوشن، زانویی، سه راهی، مغزی، مهره ماسوره، تبدیل و درپوش موارد زیر اشاره کرد:

بوشن: قطعه‌ای استوانه‌ای با سطح داخلی رزوه شده که برای اتصال دو لوله یا قطعات دیگر به کار می‌رود.
زانویی: وسیله‌ای که برای تغییر جهت جریان در زوایای مختلف (معمولا ۴۵ یا ۹۰ درجه) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سه راهی: ابزاری که برای انشعاب گرفتن از جریان آب در زوایای ۴۵ یا ۹۰ درجه‌ای استفاده می‌شود.
مغزی: قطعه‌ای که در اتصال فیتینگ‌ها به یکدیگر یا اتصال فیتینگ به شیر کاربرد دارد.
مهره ماسوره: مجموعه‌ای متشکل از سه قطعه که دو قطعه آن به منظور اتصال به انتهای قطعات و قطعه دیگر برای محکم کردن اتصال مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تبدیل: وسیله‌ای برای تغییر قطر مسیر جریان است. به این فیتینگ، کاهنده نیز می‌گویند.
درپوش: ابزاری که به منظور بستن انشعابات به کار برده می‌شود.

• شیر یا «ولو» (Valve) :

شیر یا ولو (Valve)، وسیله‌ای است که به منظور باز و بسته کردن مسیر، تنظیم مقدار جریان، کنترل سطح و برداشت آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیرهای برداشت، مسیر و ایمنی از متداول‌ترین شیرآلات مورد استفاده در تاسیسات بهداشتی ساختمان هستند.از انواع شیرآلات پرکاربرد در تاسیسات بهداشتی ساختمان و کاربردهای آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شیر برداشت: خروج آب برای مصارف نهاییشیر ساده تکی: خروج آب سرد یا گرمشیر کرمه دنباله کوتاه
شیر کرمه دنباله بلند
شیر برنجی معمولی
شیر برنجی سرشیلنگی
شیر مخلوط: مخلوط کردن آب سرد و گرم برای تنظیم دماشیر توکاسه
شیر دیواری
شیر پیسوار: ارتباط بین شیر مخلوط و لوله کشی آب سرد و گرم در روشویی و ظرف‌شویی
شیر فشاری: شستشوی کاسه توالت و تخلیه فاضلاب
شیر مسیر: باز و بسته کردن مسیر، تنظیم فشار و جریان آبشیر فلکه کف فلزی
شیر فلکه کشویی
شیر یک طرفه
شیر ایمنی و کنترل: فراهم کردن شرایط ایمنی برای عملکرد مناسب دستگاه‌های تاسیسات بهداشتی ساختمان و سیستم‌های حرارتیشیر اطمینان یا شیر رها کننده: کنترل فشار آب‌گرم‌کن و تخلیه کردن آب یا بخار در مواقع اضطرایشیر کنترل کننده فشار
شیر کنترل کننده درجه حرارت
شیر کنترل کننده فشار و درجه حرارت
شیر شناور یا شیر فلوتر (Float Valve): کنترل سطح آب مخازن آب، انبساط سیستم گرمایی مرکزی، کولر آبی و شست و شو

• فلنج (Flange):

فلنج (Flange)، قطعه‌ای دایره‌ای شکل است که به منظور اتصال بین لوله‌ها، شیرآلات، پمپ‌ها و دیگر تجهیزات تاسیسات بهداشتی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این نوع از اتصالات، امکان باز کردن راحت قطعات برای سرویس، تعمیر و نگهداری را فراهم می‌کند.

• آویز یا نگهدارنده لوله:

آویز (Hanger) یا نگهدارنده (Support)، وسایلی هستند که به منظور نگهداری و ثابت کردن لوله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آویزها انواع بسیار متنوعی دارند که از متداول‌ترین آن‌ها می‌توان به نوع معمولی، گیره‌ای، تک پیچ، کرپی، رکابی، دوتکه، پایه‌دار، رگلاژی و جوشی تسمه‌ای اشاره کرد.

• پمپ آب در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

برای تامین فشار کافی برای انتقال آب به نقاط مختلف ساختمان در ساعت‌های مختلف شبانه‌روز از پمپ استفاده می‌شود. پمپ‌های آب معمولا در یکی از سیستم‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:

پمپ و مخزن ذخیره در ارتفاع: افزایش فشار تاسیسات بهداشتی ساختمان در صورت کافی نبودن فشار آب شهری
پمپ بدون مخزن تحت فشار: تامین فشار کافی در طبقات مختلف یک ساختمان
پمپ و مخزن تحت فشار: تامین مصارف کم/کوتاه مدت
مقایسه سیستم پمپ با مخزن در ارتفاع (سمت راست) و پمپ بدون مخزن تحت فشار (سمت چپ)
نکته: آب شهری را نباید به طور مستقیم از شبکه لوله کشی پمپاژ کرد. این کار، منفی شدن فشار آب شهر را در پی دارد.

• مخزن ذخیره آب در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

به منظور جلوگیری از قطع آب در لوله کشی توزیع آب آشامیدنی هنگام قطع آب شهری، تنظیم میزان مصرف متوسط به جای پیک مصرف در کنتور، کاهش فشار آب شبکه شهری، تنظیم فشار تاسیسات بهداشتی ساختمان به منظور جلوگیری از مشکلات احتمالی نظیر ضربه قوچ و حفاظت از شبکه آب شهری می‌توان از مخازن مخصوص برای ذخیره‌سازی آب در ساختمان استفاده کرد.

• مخزن تحت فشار در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

در هنگام نشت‌های احتمالی و جلوگیری از روشن شدن پمپ ابتدایی در مصارف کم و کوتاه مدت از مخازن تحت فشار در سیستم بوستر پمپ (مجموعه تجهیزات پمپاژ) استفاده می‌شود. مخازن تحت فشار دارای دو نوع زیر هستند:

مخزن تحت فشار دیافراگمی: حجم ۲۵ تا ۳۰۰ لیتر
مخزن تخت فشار با کمپرسور هوا: حجم ۵۰ تا ۹۰۰۰ لیتر (یک چهارم هوای فشرده و سه چهارم آب)
در رابطه با تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان، چندین فیلم آموزشی جامع در مجموعه فرادرس تهیه شده است که می‌تواند در فراگیری این مبحث به شما کمک کند. لینک این فیلم‌ها در ادامه آورده شده است.

• آب‌رسانی تاسیسات بهداشتی در ساختمان:

سیستم تامین آب تاسیسات بهداشتی ساختمان را می‌توان به دو بخش قبل و بعد از کنتور آب تقسیم کرد. بخش قبل از کنتور، به انشعاب‌گیری از سیستم لوله کشی شهری و بخش بعد از کنتور، به سیستم لوله کشی داخل ساختمان مربوط می‌شود.

• انشعاب گیری تاسیسات بهداشتی ساختمان از خدمات شهری:

به قسمتی از لوله کشی آب که بین لوله اصلی کوچه یا خیابان و کنتور ساختمان کشیده می‌شود، انشعاب از لوله اصلی می‌گویند. انشعاب از لوله اصلی، تاثیر بسزایی بر روی بهداشت لوله کشی عمومی دارد. از این‌رو، نصب و اجرای آن باید با رعایت کامل دستورالعمل‌های سازمان آب و فاضلاب انجام شود. تصویر زیر، روش انشعاب‌گیری از لوله اصلی شبکه لوله کشی آب شهری به لوله کشی داخل ساختمان را نمایش می‌دهد.

• اجزای انشعاب‌گیری از لوله اصلی:

لوله اصلی آب شهری:

شیر انشعاب: شیری که بر روی لوله اصلی آب شهر کار گذاشته می‌شود. این شیر به منظور قطع جریان آب ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لوله انشعاب: لوله‌ای از جنس PVC فشار قوی، پلی‌اتیلن و یا مس با قطر حداکثر یک سوم لوله اصلی آب شهر است که شیر انشعاب را به شیر پیاده‌رو و کنتور آب متصل می‌کند. حداقل قطر این لوله برای مصرف یک خانوار برابر ۲۰ میلی‌متر و برای مصرف چند خانوار برابر ۲۵ میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود.شیر پیاده رو: شیری مقابل ساختمان و به فاصله حداقل ۵۰ سانتی‌متر از دیوار روی لوله انشعاب است. هنگام انجام تعمیرات اساسی ساختمان یا قطع آب مشترک می‌توان از این شیر استفاده کرد.

کنتور آب:

دستگاهی برای اندازه‌گیری میزان مصرف و جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب است. این دستگاه معمولا در داخل ساختمان یا حیاط در نزدیکی در ورودی نصب می‌شود.

شیر فلکه قطع و وصل:

این شیر در جعبه کنتور و پیش از آن نصب می‌شود. شیر فلکه معمولا به منظور قطع آب در هنگام سرویس و تعمیرات داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شیر یک طرفه یا شیر خودکار:

این شیر در جعبه کنتور و بعد از آن قرار دارد. وجود شیر شیر یک طرفه از بازگشت آب درون ساختمان و آلودگی احتمالی سیستم لوله کشی شهری جلوگیری می‌کند.
اجرای لوله‌های انشعاب معمولا در عمق کافی از زمین صورت می‌گیرد تا از یخ‌زدگی آب درون آن‌ها در شرایط جوی سرد جلوگیری شود.

• چگونگی لوله کشی تاسیسات بهداشتی ساختمان:

لوله کشی تاسیسات بهداشتی داخل ساختمان پس از کنتور آب شروع می‌شود. شبکه لوله کشی داخل ساختمان به ارتفاع، تعداد واحدهای هر طبقه و کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری و غیره) بستگی دارد. از این‌رو، ادامه مسیر لوله کشی با توجه به پارامترهای مختلف می‌تواند بسیار متنوع باشد. با این وجود، آب معمولا توسط یک انشعاب اصلی از پایین‌ترین قسمت شبکه لوله کشی به شیر تخلیه و سپس به لوله تقسیم‌کننده وارد می‌شود. پس از ورود آب به لوله تقسیم‌کننده، تهیه انشعاب‌های مناسب برای تاسیسات آب گرم مصرفی و تاسیسات آب سرد مصرفی انجام می‌گیرد. در صورت استفاده از تجهیزات دیگر نظیر دستگاه سختی گیر در سیستم حرارت مرکزی و تهویه مطبوع، انشعاب‌های دیگری برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. نصب شیر سرشیلنگی برای برداشت آب در موتورخانه نیز از اقدامات مناسب در هنگام اجرای تاسیسات بهداشتی ساختمان است. در ساختمان‌های چند طبقه، از یک یا چند مسیر برای بالا رفتن لوله‌ها و شیر قطع و وصل دستی در ابتدای هر مسیر استفاده می‌شود. در صورت وجود چند واحد در هر طبقه، نصب شیرهای قطع و وصل برای تمام لوله‌های انشعاب نیز انجام می‌گیرد. تصویر زیر، نمونه‌ای از نحوه توزیع آب در یک ساختمان دو طبقه همراه با زیرزمین را نمایش می‌دهد.

• کاربرد لوله برگشت آب گرم:

در تصویر بالا، لوله دیگری با عنوان لوله برگشت آب گرم وجود دارد. این لوله، از بالاترین طبقه گرفته شده و طی مسیری به محل ورود آب سرد به مخزن آب گرم وصل می‌شود. وظیفه لوله بازگشت آب گرم، گردش دائمی آب بین محل مصرف و منبع آب گرم، کاهش فاصله زمانی دسترسی به آب گرم و جلوگیری از هدر رفتن آب است.

• رایز (Riser) :

رایز  (Riser)، لوله‌ای مقاوم است که آب را در شبکه لوله کشی به سمت بالا هدایت می‌کند.

• لوله کشی آب گرم در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

بسیاری از ساختمان‌ها در کنار سیستم لوله کشی آب سرد از سیستم لوله کشی آب گرم نیز استفاده می‌کنند. در واقع در هر ساختمان یا ملکی که محل سکونت یا اقامت انسان باشد، تمام لوازم بهداشتی مورد استفاده برای حمام، شستشو، پخت و پز، تمیزکاری، رخت‌شویی و نگهداری ساختمان باید علاوه بر آب سرد از آب گرم مصرفی نیز تغذیه شوند. برای ساختمان‌های غیر مسکونی، این الزام به لوازم بهداشتی مخصوص شستشو و حمام محدود می‌شود.

دما و فشار کار برای لوله کشی آب گرم، معمولا با توجه به لوازم بهداشتی متصل به سیستم تعیین می‌شود. به طور کلی، دمای آب گرم نباید از ۶۰ درجه سلسیوس بیشتر و حداقل فشار آن نباید از ۱۰ بار کمتر باشد.

• سیستم جمع آوری و دفع فاضلاب در تاسیسات بهداشتی ساختمان:

یکی دیگر از سیستم‌های مهم در تاسیسات بهداشتی ساختمان، لوله کشی فاضلاب است. سیستم لوله کشی فاضلاب برای جمع‌آوری پساب، آب باران و دفع آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله کشی هواکش نیز یکی از اجزای سیستم فاضلاب ساختمان محسوب می‌شود.

• اجزای تشکیل دهنده شبکه جمع آوری فاضلاب:

لوله کشی تاسیسات بهداشتی ساختمان برای جمع آوری و دفع فاضلاب از سیفون، لوله افقی، لوله قائم و لوله هواکش تشکیل می‌شود.

شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب بر اساس هواکش مورد استفاده به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

هواکش انفرادی: در شبکه‌های فاضلابی که تعداد لوازم بهداشتی متصل به آن‌ها زیاد باشد، فاصله لوله قائم از لوازم بهداشتی دور بوده یا امکان اتصال لوله قائم در نزدیکی لوازم بهداشتی ممکن نباشد، برای هر یک از لوازم بهداشتی، یک هواکش نصب می‌شود.
هواکش مداری: برای لوازم بهداشتی موجود در یک راستای افقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در اثر تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی، فشار درون لوله قائم افزایش می‌یابد. این وضعیت، باعث تاخیر جریان و کاهش ظرفیت انشعاب می‌شود. در واقع، بیشتر شدن فشار از فشار جو و کندی حرکت به دلیل تراکم هوا، سیستم فاضلاب را نامتعادل می‌کند. هواکش، با فراهم کردن مسیر خروج هوای متراکم، منجر به تعادل فشار سیستم و تخلیه آسان فاضلاب می‌شود.

• سیستم دفع فاضلاب تاسیسات بهداشتی ساختمان:

به طور کلی، فاضلاب ساختمان توسط هدایت به سمت چاه، سپتیک تانک یا شبکه فاضلاب شهری تخلیه می‌شود. هر یک از این موارد، ویژگی‌های مختص به خود را دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

• چگونگی دفع فاضلاب در چاه:

برای تخلیه فاضلاب در مقادیر کم (محدود به چند خانواده) می‌توان از چاه استفاده کرد. مشخصات ناحیه حفر چاه باید به صورت زیر باشد:

وجود لایه‌های آبرفتی و نفوذپذیر در عمق کم (حدود ۲۰ متر)
پایین‌تر بودن سفره‌های آب زیرزمینی از مورد بالا (حدود ۳ تا ۴ متر پایین‌تر)
عدم برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی برای مصارف بهداشتی و شرب
در صورت صادق بودن موارد بالا، حفر چاه فاضلاب، ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش دفع پساب است.

• چاه فاضلاب از سه بخش اصلی زیر تشکیل می‌شود:

دهانه: ورودی قیفی شکل
میله: بخش استوانه‌ای شکل با قطر ۸۰ سانتی‌متر تا عمق لایه نفوذپذیر
انباره: فضایی با ابعاد متناسب
حجم انباره چاه فاضلاب با توجه به تعداد افراد استفاده کننده از تاسیسات بهداشتی تعیین می‌شود. این حجم برای ۱۰ نفر برابر ۵۰ متر مکعب و برای ۶۰ نفر برابر ۲۷۵ متر مکعب است. برخی از نکات اجرایی این چاه‌ها عبارت هستند از:

محل: در فاصله مناسب از پی و ستون‌ها، دسترسی آسان برای تعمیرات یا تخلیه
اتصال لوله ورودی: زانویی ۹۰ درجه
نگهداری بدنه میله: بلوک بتنی
روش بستن دهانه: آجرچینیهخن
شکل دهانه: گلدانی

• چگونگی دفع فاضلاب در سپتیک تانک :

به منظور ساخت سپتیک تانک از بتن مسلح یا مواد غیر قابل نفوذ استفاده می‌شود. این تانک‌ها، معمولا دارای دو یا سه انباره مستطیلی شکل برای زلال‌سازی و گرفتن نوسانات جریان فاضلاب هستند. لوله‌های تعبیه شده در سپتیک تانک، گازهای متعفن تولید شده از عمل باکتری‌ها را به بیرون از محفظه و تا سقف ساختمان‌های مجاور انتقال می‌دهند.در فرآیند تخلیه فاضلاب به درون سپتیک تانک، قسمتی از مواد معلق ته نشین شده و مواد معلق باقی مانده از انباره خارج می‌شوند. از این‌رو، معمولا هر یک یا دو سال، باید انباره را خالی کرد. دفع پساب خروجی از سپتیک تانک به وسیله حفر ترانشه، چاه یا صافی‌های شنی صورت می‌گیرد.

• چگونگی دفع فاضلاب در شبکه شهری:

به منظور تخلیه پساب درون شبکه فاضلاب شهری، لوله اصلی فاضلاب ساختمان به لوله اصلی فاضلاب شهر متصل می‌شود. این اتصال برای هر ساختمان به صورت جداگانه بوده و نزدیک بودن ساختمان‌ها در یک محدوده، دلیلی برای اتصال مشترک آن‌ها به فاضلاب شهری نیست.

• تجهیزات سیستم لوله کشی فاضلاب:

سیستم لوله کشی فاضلاب ساختمان نیز مانند سیستم لوله کشی توزیع آب از لوله و فیتینگ تشکیل می‌شود. البته به دلیل ماهیت سیال عبوری از این تجهیزات، جنس آن‌ها معمولا با تجهیزات دیگر سیستم‌های لوله کشی متفاوت است. علاوه بر لوله و فیتینگ، سیفون نیز در سیستم فاضلاب تاسیسات بهداشتی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• جنس لوله و فیتینگ فاضلاب:

لوله و فیتینگ‌های چدنی سر کاسه دار، چدنی بدون سر کاسه، PVC  نوع سخت، پلی‌اتیلن و فولادی گالوانیزه، از متداول‌ترین تجهیزات مورد استفاده برای اجرای سیستم‌های فاضلاب ساختمان هستند.

• کاربرد لوله و فیتینگ چدنی در شبکه فاضلاب ساختمان:

لوله و فیتینگ چدنی سر کاسه دار برای لوله کشی فاضلاب و هواکش مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع بدون سر کاسه لوله و فیتینگ چدنی نیز برای لوله کشی فاضلاب، هواکش و آب باران کاربرد دارند. به طور کلی، لوله‌های چدنی از مقاومت و استحکام خوب در برابر فشار بر جدار خارجی بهره می‌برند. از این‌رو، به کارگیری آن‌ها برای لوله‌کشی‌های مدفون در زمین مناسب است.

منبع : vogomid.com

• تاسیسات گاز رسانی:

اجرای اصولی تاسیسات لوله کشی گاز و رعایت نکات مهندسی از جمله مهمترین موارد برای تکمیل ساختمان‌ های مسکونی، اداری، تجاری و کاربری‌ های دیگر است. نکات مختلفی وجود دارند که هنگام اجرای تاسیسات گاز رسانی باید مورد توجه قرار گیرند. با توجه به اینکه برای طی کردن این فرآیند و جهت تایید شدن حتما باید از یک سری قوانین و مقررات وضع شده پیروی کنید تا رعات اصول و استاندارد در این حوزه ریسک پروژه های شما را کاهش داده و پایداری تاسیسات شما را تضمین کند.

• انواع تاسیسات گاز رسانی بر اساس کاربرد:

• تاسیسات گازرسانی شهری
• تاسیسات گازرسانی صنعتی
• تاسیسات گازرسانی پزشکی

• تاسیسات گاز رسانی شهری:

در این شیوه، گاز طبیعی به کمک تأمین‌کننده به منازل ارسال می‌گردد. برای افزایش ایمنی و تشخیص بهتر آن در صورت نشت، با ترکیباتی آن را بودار می کنند. البته در این سیستم فشار گاز نیز کاهش می‌یابد، چرا که این ماده از سیستم با خط لوله بزرگتر به سیستمی با حجم کمتر تزریق می‌شود. کلیه ‌‌تاسیسات گازرسانی در زیر زمین دفن می‌گردد، نیز ضروری است. این سیستم از فولاد و هم چنین از عایق‌بندی ضدخوردگی برای مقابله با خوردگی و یا جریان‌های خارجی در تهیه آن استفاده می‌گردد. البته سایر روش‌های محافظت الکتریکی نظیر کاتدی، زمینی، آسترهای محافظ و … نیز در آن استفاده می‌گردد. نکته دیگر در این زمینه، محافظت از این تجهیزات در برابر آسیب‌دیدگی وسایل نقلیه در عمق مناسب و براساس فشار آن ‌است. در این ‌تأسیسات که زیرمجموعه ‌تأسیسات مکانیکی در نظر گرفته می‌شود توجه به قوانین شرکت گاز و نیز سازمان نظام مهندسی اهمیت بسیاری دارد. لازم است تا مسیر ‌لوله‌کشی و نیز انشعاب گاز، با توجه به قوانین این دو ارگان طراحی و پیاده‌سازی گردد. از اجزای مهم به کار گرفته شده می‌توان به علمک، رگولاتور، انواع کنتور گاز، بست، شلنگ، شیر مصرف، برچسب انرژی و نیز شیر ترموستات اشاره نمود.

• نکاتی در خصوص طراحی لوله کشی گاز در ساختمان ها:

• در ابتدا مسیر عبور لوله‌های گاز باید در ایمن‌ترین حالت ممکن قرار بگیرد.
• انتخاب کوتاه‌ترین مسیر برای عبور لوله‌های گاز دومین مورد طراحی نقشه لوله کشی است.
• مسیر عبور لوله‌ها نباید هیچ گونه تداخلی برای سازه‌های اصلی ساختمان و سایر تاسیسات مکانیکی ساختمان داشته باشد و آسیبی به آن‌ها برساند.
• قسمت‌های مشترک لوله کشی گاز نباید از داخل واحدهای مسکونی بگذرد و حتی الامکان خارج از فضاهای داخلی قرار گیرد.
• مسیرهای لوله کشی گاز باید در معرض دید افراد قرار گیرد.
• برای هر مصرف‌کننده باید یک شیر گاز در نظر گرفت و استفاده از یک شیر برای چند مصرف‌کننده خطرناک است.
• نصب دستگاه‌های گازسوز در فاصله کمتر از یک متر از پنجره و پرده غیرمجاز است و این اصول در نقشه کشی لوله گاز دارای اهمیت است.

—————————————————————————————————-

• تاسیسات گاز رسانی صنعتی:

سیستم‌های گازرسانی در زیرِ زمین برای مصارف شرکت‌های عمومی و یا صنعتی اهمیت و کاربرد فراوانی دارد. گرچه در زمینه ‌تاسیسات گازرسانی، توجه به این نکته که برای مصارف صنعتی همیشه انتقال گاز از طریق خطوط انتقال صورت نمی‌پذیرد، اهمیت بسیاری دارد. این جابه جایی می‌تواند با روش‌های مختلفی انجام شود. برخی از شرکت‌ها از نوع خاصی از گاز نظیر آرگون، نیتروژن، اکسیژن و … به‌صورت کنترل شده استفاده می‌کنند. از این رو انتقال آن‌ها می‌تواند از طریق سیلندر انجام شود. طبیعی است که اگر صنایع کاربرد روزانه و یا در حد وسیعی داشته باشند، این روش انتقال مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود و به رفع نیازهای آن‌ها منجر نمی‌شود، از این رو استفاده از ‌تاسیسات گازرسانی اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. از این رو چنین ‌تأسیساتی از طریق خطوط زیرزمینی به صنایع ارسال می‌گردد.

• تاسیسات گاز رسانی پزشکی:

از حوزه‌های مورد استفاده در ‌‌تاسیسات گازرسانی پزشکی، می‌توان به کاربرد آن در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، درمانگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، داروسازی، دامپزشکی و یا سایر مراکزی که به ‌تاسیسات گازهای طبی و پزشکی نیاز دارد، اشاره نمود. بهتر است پیش از شروع کار ساخت در مراکز، با توجه به ماهیت آن نسبت به اینکه چه ‌تأسیساتی مورد استفاده قرار گیرد، اقدام شود. البته امکان ‌لوله‌کشی این تجهیزات در مراکز ساخته شده نیز امکان‌پذیر خواهد بود. از گازهایی که در این زمینه استفاده می‌گردد و به این مراکز منتقل می‌شود، می‌توان به انواع اکسیژن، هوا پزشکی، اکسید نیتروژن، نیتروژن، دی اکسید کربن، خلا پزشکی، اصلاح گاز بیهوشی و … اشاره نمود.

• تجهیزات تاسیسات گازرسانی:

بسته به نوع انتقال گاز، تجهیزات در این تاسیسات متفاوت هستند ولی در بخشی از آنها در اکثر مواقع تجهیزات زیر مورد استفاده قرار می گیرند که شامل موارد زیر می شوند:

• لوله های انتقال که از انواع زیر تشکیل شده است:

• لوله پلی اتیلن
• لوله درزدار و بدون درز فولادی

• رگولاتور
• فیلترها
• فشارسنج گاز
• اتصالات عایقی
• سیستم ارتباطات برای حمل و نقل و توزیع گازهای تحت فشار و فشار متوسط
• گازمتر یا کنتورهای فشار گاز
• کنترل های اتوماتیک
• اتصالات خاموش ( مانند شیرهای دروازه و آب بندی، قفل خاموش و شیرهای خاموش)

منبع: gazresaan.com

• تاسیسات الکتریکی ساختمانی:

تاسیسات الکتریکی در تاسیسات ساختمانی شامل سیستم روشنایی، اطفاء حریق، آنتن مرکزی و… است. برق ساختمان از شرکت برق تامین می‌شود. تاسیسات الکتریکی برق لازم برای روشنایی، گرما و سایر تجهیزات و لوازم برقی تاسیسات ساختمانی و خانه را تامین می‌کند. رعایت نکات ایمنی در تاسیسات الکتریکی موضوع مهمی است. تاسیسات الکتریکی مدار انشعابی دارد تا برق فضاهای داخلی ساختمان را تامین می‌کند. سیم‌پیچی در مدار تاسیسات الکتریکی بر اساس مقدار جریانی که حمل می‌کند، است. تابلو توزیع برق در تاسیسات الکتریکی فیوز یا برق‌شکن دارد که در صورت بالا رفتن جریان در سیم‌پیچی، مدار را قطع می‌کند. سیستم‌های برق در تاسیسات الکتریکی باید توسط مهندس برق  طراحی شود ولی دانستن اطلاعاتی مانند محل تجهیزات روشنایی، خروج و محل توزیع برق و کلیدها برای مهندسان طراح و معمار ضروری است تا بتوانند عملکرد آنها را کنترل کنند.

سیستم‌های برق در تاسیسات الکتریکی ساختمانی شامل:

• منبع تغذیه و توزیع
• سیستم‌های اطلاعاتی و مخابراتی
• سیستم‌های کنترل
• سیستم‌های امنیتی و دسترسی
• سیستم‌های تشخیص و زنگ خطر
• روشنایی داخلی و خارجی

تاسیسات الکتریکی ساختمان شامل:

• نوع چراغ‌ها و روشنایی مناسب برای فضاهای مختلف
• نحوه کنترل روشنایی به روش‌های سنتی و یا هوشمند
• برآورد میزان برق عادی و اضطراری مورد نیاز پروژه و چگونگی تامین و توزیع آن
• بررسی و اجرای سیستم‌های صوتی، تلفن، شبکه، آنتن مرکزی و …
• نصب و اجرای سیستم‌های امنیتی دوربین مدار بسته، دزدگیر، اعلام حریق و …
• اجرای سیستم‌های ایمنی همانند برق گیر و اتصال به زمین

اجرای تاسیسات الکتریکی در ساختمان شامل:

• ایجاد شیار روی دیوار‌ها جهت نصب کلید‌ها، پریز‌ها و لوله‌های برق‌
• سیم کشی و کابل کشی
• نصب کلید و پریز
• نصب تجهیزات و روشنایی‌ها